تاریخی که حراج اش ناموفق ماند

خبرگزاری «ایسنا» در سنتی نه چندان مناسب چندمدت است که در ستون استان هایش نام هرمزگان را حذف کرده و به جایش «خلیج فارس» را گذاشته است!!اگر قرار برنام گذاری منطقه ای باشد مثلا می توانست با حذف نام استان های شمالی کشور از لفظ «دریای خزر» استفاده کند.من این گونه حذف هارا نمی پسندم و مخلوط کردن هویت هرمزگان با واژگانی چون «جنوب» یا سواحل خلیج فارس را نمی پسندم وآن را زمینه حذف هویتی مردم این منطقه می دانم و درجایش مفصل خواهم نوشت اما فعلااین گزارش مناسب«لیلامحبی»  خبرنگار ایسنااز قلعه پرتغالی ها رابازنشر می کنم

*****

گروه گزارش ایسنا منطقه خلیج‌فارس- لیلا محبی

شکوهش به وجد می‌آورد هر مسافر و گردشگری را. سرخی برج‌هایش از دور، نمای قلعه را نشان می‌دهد. قدم‌ها را تندتر بر می‌دارد تا به تاریخ نزدیکتر شود. اما با طی کردن مسافتی در نزدیکی قلعه، قدم‌هایش آرام می‌شود، تابلوی هشداری که میراث نصب کرده تا هر بیننده و گردشگر را از خطر ریزش آگاه کند، او را چند قدم به عقب می‌کشاند. با فاصله عظمت و شکوهش را می‌نگرد و سری از روی تأسف تکان می‌دهد. از میان انبوه زباله‌هایی که در اطراف قلعه ریخته و جمع شده، می‌گذرد و روبروی در ورودی جنوبی قلعه می‌ایستد. در بسته است!

با ازدحام زباله جلوی در، پی می‌برد که زمان درازی بسته مانده، آتش جلوی در ورودی نشان از عابری دارد که برای سرما آن را افروخته و یا معتادی کنج خلوتی را برای خود یافته است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه خلیج‌فارس، قلعه پرتغالی‌ها در جزیره هرمز که در گذشته نه چندان دور و در سال‌های اخیر از آن بعنوان یکی از مکان‌های مهم در تاریخ هرمزگان و کشور یاد می‌شد، به دلیل عدم توجه کافی رو به تخریب و ویرانی است. از این بنای تاریخی، همواره توسط افراد مختلف و مسئولان بعنوان نماد استکبارستیزی استان هرمزگان نیز یاد شده اما اکنون در کانون بی‌توجهی قرار دارد.

* واکنش هرمزی‌ها *

اهل هرمز بود؛ می‌گفت انگار قصه هرمز و قلعه پرتقالی‌ها دیگر برای همه مسئولان تکراری و بی‌اهمیت شده است. با اشاره به قلعه و دیواره‌های آن گفت: ببینید وضعیت آن را، ببینید چقدر شهر کثیف است، آنقدر زباله در اطراف قلعه ریخته که انسان شرم می‌کند وقتی غریبه‌ای وارد می‌شود.

جوان هرمزی دل پردردی داشت با تاسف سری تکان داد و عنوان کرد: ما هم مانند مردم زمان پرتقالی‌ها که هرمز را محاصره کرده بودند، اکنون در مظلومیتیم. امیدوارم روزی برسد که ما هم از این مظلومیت بیرون آییم.

* بازهم شانه خالی کردن مسئولان *

فریدون دریانورد، بخشدار جزیره هرمز در رابطه با مرمت قلعه پرتقالی‌ها، در تماسی تلفنی با خبرنگار ما گفت: بهتر است در این مورد از خود میراث بپرسید و علیرغم پیگیری خبرنگار ایسنا، او از دادن پاسخ امنتاع کرد.

* صندوق اعتبار برای قلعه کوچک شده است! *

عباس نوروزی، سرپرست میراث فرهنگس، صنایع دستی و گردشگری استان هرمزگان نیز دراین خصوص گفت: تاکنون درحال بررسی طرح مطالعاتی بوده‌ایم و بخش آزمایشگاهی نیز انجام شده و در حال حاضر شرکت طرف قرارداد، همان شرکت قبلی در حال انجام ساماندهی سنگ‌های آسیب دیده قلعه است و با توجه به اهمیت قلعه، تنها کاری که می‌توانیم انجام دهیم، این است که فقط از تخریب جلوگیری و از قلعه رفع خطر کنیم.

نوروزی ضمن اطمینان از مراحل اصولی کار مرمت، گفت: کار مرمت زمان‌بر است و ما بعد از انجام طرح مطالعاتی و آسیب شناسی باید طرح احیاء مرمت را انجام دهیم و تا این طرح تهیه نشود، ما هیچ کاری جز رفع خطر و یکسری کارهای پیشگیرانه، نمی‌توانیم انجام دهیم.

سرپرست میراث همچنین گفت: اعتبار سال 91 برای مرمت قلعه حدود 35میلیون تومان بوده که با این اعتبار ما فقط توانستیم کارهای اجرایی ازجمله نصب داربست، لایروبی آب انبار و ساماندهی زندان را انجام دهیم.

باید برای مرمت بعد از مراحل مطالعاتی و مستندسازی، مرحله طرح احیاء و آسیب‌شناسی انجام شود که به علت نداشتن بودجه این کار عملی نشده است!

* می‌گویند چرا گفتی بد است *

درحالی که عباس نوروزی می‌گوید: شرکت طرف قرارداد مشغول جایزنی و ساماندهی سنگ‌های آسیب‌دیده قلعه است، محمد زرنگاری، رییس شورای شهر هرمز اما نظر متفاوتی دارد و دراین زمینه گفت: چند سال پیش آمدند و کاری را با عنوان مرمت شروع کردند که متأسفانه بعد از آن خرابی، دیگر کسی برای مرمت قلعه نیامده و اگر هم آمده‌اند ما متوجه نشده‌ایم و ندیده‌ایم.

زرنگاری در گفتگو با ایسنا ادامه داد: یکسری از مصالح که از قبل جا مانده بود را در جایی انباشت کردند و فکر نمی‌کنم کسی در حال تعمیر و مرمت باشد. من اگر بگویم که خوب است، اینگونه نیست و اگر هم بگویم بد است، می‌گویند چرا گفتی بد است.

زرنگاری در ادامه افزود: قلعه نیاز به مرمت اساسی و تخصصی دارد و اگر این کار انجام نشود، بسیار خطرناک و ریزش قلعه گردشگر را تهدید کند.

زرنگاری اظهار کرد: ازجمله خطراتی که بیشتر قلعه را دچار آسیب می‌کند، پیش‌روی آب دریا است که به جز قسمتی کوچک از آن که چند سال پیش توسط استاندرای دیوار حفاظتی کشیده شد، مابقی مکان‌ها دیوار حفاظتی ندارند و آب به دیواره‌های زیرین قلعه نفوذ می‌کند و این مسئله نیز بیشتر قلعه را تهدید می‌کند.

وی ادامه داد: بهتر است مسئولان هرچه سریعتر برای مرمت و حفظ این اثر تاریخی اقدام کنند و همان حداقل اعتباری را که در اختیار دارند، به گونه‌ای خرج قلعه کنند که قلعه از آنچه اکنون هست، خراب‌تر نشود.

* مرمت، اصل دست‌نیافتنی در میراث فرهنگی! *

عباس نوروزی در ادامه گفتگو با ایسنا عنوان کرد: تابلویی در ابتدای ورودی نصب کرده‌ایم تا گردشگر و هر بیننده‌ای از خطر ریزش آگاه شود.

نوروزی افزود: اصل مرمت همیشه در برنامه‌های سازمان بوده و هست و کار مرمت آثار تاریخی اگرچه مرمت اضطراری باشد، یک کار تخصصی و نیاز به گذر زمان و انجام آزمایش‌های خاص ملات دارد و این عوامل همگی در کندی کار تاثیرگذار است.

* منفعت برای خودشان *

وی در این باره تاکید کرد: برای حریم قلعه چهار سال پیش، دیواری بصورت فنس کشیده‌ایم که به علت طوفان و عوامل دیگر از بین رفته و برای آن باید یک دیوار حفاظتی مانند دیوار اسکله کشید که هزینه زیادی را می‌طلبد و با این پولهای ریزی که به ما می‌دهند، فقط می‌توانیم از قلعه رفع خطر کنیم.

عباس نوروزی ادامه داد: ما حتی از بخش‌های خصوصی هم می‌خواهیم که بیایند، و با شرایط میراث فرهنگی قرارداد امضاء کنند و اگر هم منفعتی داشت، برای خودشان باشد.

رییس شورای شهر هرمز دیگر مشکلات قلعه پرتقالی‌ها را سوله‌ای دانست که در کنار قلعه قرار دارد و همچنین نداشتن سرویس بهداشتی، آب و برق و راهنمای مناسب که از دیگر مشکلات قلعه محسوب می‌شوند.

نوروزی نیز دراین زمینه می‌گوید: سوله نیز یکی از اقداماتی است که ما در دستور کار قرار داده ایم ونامه نگاری آن انجام گردیده و اگر جواب نگرفتیم از طریق قانون اقدام می کنیم.

وضعیت بهداشتی اطراف قلعه در حوزه کار خدمات شهری است و این مشکل نیز باید از طریق شهرداری و فرهنگسازی میان مردم هرمز رفع شود.

* سنگ‌های قیمتی قلعه برای فروش *

در گوشه‌ای قلعه دختر و پسری در حال گردش بودند و هر از چندگاهی به سمت زمین خم شده و چیزی را بر می داشتند. کنجکاو به آنان نزدیک شدم. دیدم پسر کیسه پلاستیکی در دست دارد که درونش را پز از سنگ‌هایی کرده،از او پرسیدم اینها را برای چه جمع می‌کنی؟

دختر که بزرگتر به نظر می رسید، گفت: ما این سنگها را جمع کرده و به قطعات کوچکتری تقسیم کرده و سپس آنها را برای فروش به کسانی که به اینجا می‌آیند نشان می دهیم.

دختر سنگ سبزرنگی را که در دستانش می‌درخشید به سمت من گرفت و گفت: نمی‌خری؟ برای شما فقط دو هزار تومان. ببرید، چون خیلی زیباست. سنگ در زیر نور خورشید می‌درخشد.

* قضاوت زود است! *

یادمان هست سال 88 برای دیدن قلعه آمده بودم و در آن زمان نیز میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای طرح مطالعاتی قلعه پرتغالی‌های هرمز در تلاش بود. یادمان هست آن زمان نیز قلعه در حال ریزش بود اما هنوز خطر ریزش آن گردشگر را از دیدنش نمی‌ترساند.

یادمان هست آن زمان نیز میراث مدعی بود که کار مرمت با تخصص درحال انجام می‌باشد. اینهارا محمد می‌گوید، جوان گردشگری که از وضعیت قلعه بسیار ناراحت است. از ناراحتی دستش را بر روی پیشانی چین‌خورده‌اش می‌کشاند و می‌گوید: آیا هنوز قضاوت زود است. با اشاره به سمت دیوارهایی که تعمیر شده می‌گوید: به وضوح پیداست که کار انجام شده تخصصی نیست. این را حتی یک بچه 10ساله نیز می‌تواند تشخیص دهد. مرمت باید طوری باشد که گردشگر نفهمد دیوار قلعه تعمیر شده، در صورتی که اکنون کاملا مشهود است، کدام دیوار تازه چیده شده و کدام قدیمی‌تر است.

پیمان هاشمی، تورگردان نیز که تورهای زیادی را برای دیدن قلعه آورده، می‌گوید: به راستی چرا اینگونه مرمت شده! به وضوح پیداست، ناکارآمدی در چیدن دیوارها. گفت: من در یکی از کشورهای همسایه جایی را دیدم و آنگونه مرمت شده بود که به هیچ وجه قابل تشخیص نبود، اما قلعه پرتقالی‌ها چشم را می‌آزارد.

* هنوز، بعد از چهار سال *

بعد از گذشت چهار سال از طرح مطالعاتی قلعه پرتقالی‌های هرمز، اکنون برج و باروهای قلعه سر خم کرده‌اند. دیوارهای قلعه فرسوده‌ و ریزش می‌کنند، سکوتی بر قلعه حاکم است، چرا که دیگر بازدیدکننده‌ای ندارد و اینها رساتر از هر تابلوی زردرنگی می‌باشد که به بازدیدکننده هشدار دهد، خطر ریزش وجود دارد و این به مشکلاتی ازجمله نداشتن سرویس بهداشتی، بوفه، انبوه زباله‌های اطراف قلعه، وجود احشام و اکنون ریزش‌های دیوارهای قلعه، با گردشگر حرف می‌زنند و شاید دیگر نیازی به راهنما و بروشور نباشد. زیرا سنگ به سنگ دیوارهای قلعه به صدا در آمده‌اند.