کشف باغ های مرجانی خلیج فارس

شاید در میان خبرهای تاسف بار این چند ساله از آلودگی شدیدآب های خلیج فارس و مرگ ومیر گونه های مختلف جانوری و گیاهی آن٬ کشف یک «باغ مرجانی» در اعماق این آب بهترین خبری بود که در این سال ها دوستداران محیط زیست شنیده اند خبری که تقریبا بیش تر روزنامه ها وبرخی سایت های خبری در همین هفته آن را پوشش دادند. 

امیدوارم که انتشار این خبر خوب٬ زمینه ای برای هجوم غارتگران و تخریب سوداگران نباشد واین میراث چندهزارساله از آسیب اغیار سالم بماند.  

    

کشف باغ مرجانی در اعماق خلیج‌فارس

 علی عبدی پور:

برای بسیاری قابل تصور نبود که در اعماق بین 40 تا 60 متر در اعماق خلیج‌فارس زیستگاه منحصر به فردی با تنوع زیستی بالایی از ماهی‌ها و مرجان‌ها وجود داشته باشد. وقتی به این منطقه ناشناخته که در میانه تنگه‌هرمز و در مسیر کشتی‌های بزرگ واقع شده، می‌رفتیم حتی برخی غواصانی که خبری از ما به آنها می‌رسید با تمسخر می‌گفتند «مگر در چنین عمقی چیزی هم وجود دارد؟»

حدود شش سال پیش، از طریق دوست عزیزی که اهل جنوب است متوجه شدم در بخشی از خلیج‌فارس مرجان‌های بادبزنی وجود دارد. مرجان‌های بادبزنی (Sea fan) از جمله مرجان‌های نرم و کمیاب در خلیج‌فارس هستند که در اعماق زیاد زندگی و رشد می‌کنند. با اینکه تاکنون هیچ گزارشی از این نوع مرجان‌ها در خلیج‌فارس ثبت نشده است و هیچ یک از مراکز علمی در ایران و خارج از کشور اطلاعاتی از این نوع مرجان‌ها در خلیج‌فارس به دست نیاورده بودند سخن دوستم را باور کردم و مدت‌های طولانی در این منطقه کاوش و غواصی کردیم و با استفاده از تجهیزات روز توانستیم نقاطی را شناسایی کنیم.
 

وقتی قرار شد مجموعه مستند «کاوش در اعماق خلیج‌فارس» را برای تلویزیون بسازم تصمیم گرفتم به این منطقه سفر کنم و پرده از راز آن بردارم. تا اینکه به همراه گروه سه نفره به اعماق آب‌های این منطقه ناشناخته قدم گذاشتیم. جریان‌های زیر آبی این منطقه خارج از تصور بود. رودخانه‌ای در آن زیر جاری بود. تا عمق 45 متری پایین رفتیم ولی شفافیت آب به خاطر جریان شدید و نیز املاح معلق دریا خوب نبود. چند گونه‌ای که در آنجا دیدیم کافی بود تا به یقین برسیم که با پدیده‌ خارق‌العاده‌ای روبه‌رو شده‌ایم. چند روز منتظر ماندیم تا جریان جزر و مد به شرایط ایده‌آل برسد. برای رفتن به عمق فرصت زیادی در اختیار نداشتیم. باید در کمتر از یک ساعت به پایین برویم و تصاویر لازم را بگیریم. تنها فرصت داشتیم 15 دقیقه غواصی کنیم و بی‌درنگ به سطح آب بیاییم و توقف‌های ضروری در عمق شش متری و سه متری را انجام دهیم تا نیتروژن زیان‌آور و اضافه از بدن خارج شود. این بار خوشبختانه دید آب فوق‌العاده بود. از20 متر مانده به کف دریا می‌شد باغی را که در بستر خلیج‌فارس آرمیده است دید. هر سه نفرمان شگفت‌زده شده بودیم. نفسمان به شماره افتاده بود.

نمی‌دانستم این هیجان مربوط به فضای وهم‌انگیز عمق دریا بود یا زیبایی‌های خیره‌کننده‌ای که بعد از این همه سال غواصی در خلیج‌فارس می‌دیدم. به سرعت مشغول کار شدیم. زمان به سرعت می‌گذشت و هوای کپسول غواصی در حال تمام شدن بود. سرخوش از آنچه در برابر خود می‌دیدیم به اطراف با حیرت و احتیاط می‌نگریستیم. زیرا با وجود همه زیبایی‌ها اینجا زیستگاه کوسه‌های نسبتا بزرگ هم هست. برخی از صیادانی که با آنها صحبت کردم می‌گفتند در سال‌های گذشته قبل از اینکه صید کوسه در خلیج‌فارس به حد جنون‌آور امروز رسیده باشد، آنها کوسه‌های بزرگ چهار متری در این منطقه صید می‌کرده‌اند. مجبور بودیم به علت اتمام هوا به سطح آب بازگردیم. وقتی آمدیم بالا، ناخدای شناور گفت یک کوسه دو متری بالای سرتان می‌چرخید ...

وقتی این تصاویر را به گروه تحقیقاتی نشان دادیم برای چند روز خواب از سرشان پرید! برخی از این مرجان‌ها نزدیک به 300 سال قدمت دارند! برای همه ما باور این موضوع بی‌اندازه هیجان‌انگیز بود! خوشحال بودیم که کار بزرگ بالاخره نتیجه داد. این نوع مرجان‌ها تا پیش از این تنها در دریای عمان گزارش شده بودند و این برای اولین بار است که این نوع مرجان‌ها در خلیج‌فارس به ثبت می‌رسد.

در فصل‌های مختلف، چند بار به این منطقه رفتیم. در یکی از سفرها به این منطقه دچار حادثه شدیم. ریه من به شدت آسیب دید که هنوز هم بهبود نیافته و یک نفر دیگر دچار تپش شدید قلب شد. همه این سختی‌ها و رنج‌هایی که در روزهای گرم تابستان جنوب و شب‌های سرد متحمل شدیم ارزش آن را داشت تا بتوانیم از ناشناخته‌های اعماق خلیج‌فارس تصاویری منحصر به فرد ثبت کنیم. انواع ماهی‌های بزرگ مانند شیر، باراکودا، سفره‌ماهی و... در این زیستگاه وسیع وجود دارند و این تنها بخشی از زیبایی‌های نهفته در اعماق خلیج‌فارس است. بنابراین هیچ چیز زیباتر از آن نیست که به این گوهر گرانبها توجه ویژه‌ای داشته باشیم و از تخریب آن دست برداریم و به طور عملی از آن نگهداری کنیم. خلیج‌فارس تنها یک نام نیست. اینجا زیستگاه هزاران‌گونه از موجودات زیبایی است که نیاز به مراقبت و همت بلند ایرانیان دارد.

منبع: همشهری